Σαν σήμερα, στις 20 Ιουλίου του 2001 ο Carlo Guiliani στεκόταν ακίνητος, αιμόφυρτος, νεκρός στη πλατεία «Gaetano Alimonda» της Γένοβα. Ολόκληρος ο κόσμος πάγωνε στη θέα του νεαρού που σηματοδότησε την πιο εμβληματική κινητοποίηση του λεγόμενου αντιπαγκοσμιοποιητικού κινήματος: Τις διαδηλώσεις της Γένοβα.
Η σφαίρα του αστυνομικού Mario Placanica και το τζιπ στο οποίο ο Placanica και άλλοι αστυνομικοί επέβαιναν και το οποίο πέρασε πάνω από το σώμα του 23χρονου τότε Carlo, ήταν η αιτία που ο νεαρός Ιταλός έχασε τη ζωή του.
Αν η τελευταία περίοδος (από το 2010 και μετά) με τα κινήματά της κόντρα στον καπιταλισμό και την κρίση του (αγανακτισμένοι, occupy, απεργιακές κινητοποιήσεις, black lives matter κ.α.) αποτελεί την απόδειξη ότι το «φάντασμα» της ριζοσπαστικής αμφισβήτησης έχει κάνει και επίσημα την εμφάνισή του πάνω από τον ουρανό της Ευρώπης και ολόκληρου του κόσμου, αν η πενταετία που προηγήθηκε (2005 – 2010) με τις δικές της -νεολαιίστικες κυρίως- κινητοποιήσεις (CPE Γαλλία, φοιτητικό κίνημα και Δεκέμβρης ’08 Ελλάδα, φοιτητικό σε Αγγλία, Γερμανία, Χιλή κλπ.) αποτέλεσε μια «θερμή εισαγωγή», τότε το «κίνημα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση» δικαιολογημένα μπορεί να χαρακτηριστεί η αυλαία μιας εποχής που παρήλθε ανεπιστρεπτί και το προοίμιο μιας καινούριας, αυτής που ζούμε τώρα.
Και αυτό γιατί το Σιάτλ, η Νίκαια, το Γκέτεμποργκ και φυσικά η Γένοβα, οι πιο πετυχημένοι σταθμοί αυτού του κινήματος, υπήρξαν η πιο χειροπιαστή απόδειξη ότι η αριστερά, το εργατικό κίνημα, οι κομμουνιστές, οι αναρχικοί, ο αντικαπιταλισμός, ο διεθνισμός, συνολικά δηλαδή ο χώρος της αμφισβήτησης ξαναβρήκε έναν καινούριο – έστω και δειλό- βηματισμό. Δήλωσε παρών και εισέβαλε στο προσκήνιο αποκαλύπτοντας ότι η δήλωση του διαβόητου πλέον Francis Fukuyama πως «η ιστορία είχε τελειώσει», δεν ίσχυε. Πως θα μπορούσε άραγε;
Είχαν περάσει μόλις 11 χρόνια από τους πανηγυρισμούς των απανταχού νεοφιλελεύθερων που σηματοδότησε η πτώση του τείχους, η πτώση της ΕΣΣΔ και η κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού». Ο νεοφιλελευθερισμός διεκδικούσε να μπουν στο περιθώριο όχι μόνο ο σοσιαλισμός και οι επαναστάσεις, η «ταξική πάλη» και οι εργατικές διεκδικήσεις αλλά ακόμη και εκείνα τα διαφορετικά οικονομικά μοντέλα διαχείρισης της καπιταλιστικής οικονομίας όπως ο κεϋνσιανισμός, ακόμη και τα στοιχειώδη χαρακτηριστικά του κοινωνικού κράτους, ή τα στοιχειώδη δικαιώματα σε κοινωνικά αγαθά όπως η υγεία, η παιδεία, η στέγαση. Ιδιωτικοποιήσεις και «αόρατα χέρια» της αγοράς απλώνονταν παντού, ώστε να εμπορευματοποίησουν κάθε σπιθαμή της ανθρώπινης δραστηριότητας. Αυτός ήταν ο κανόνας.
Και ο κανόνας αυτός μαζί με τις συνέπειες που είχε για την παγκόσμια θιγόμενη κοινωνική πλειοψηφία, έδωσε δύναμη και δυναμική στις ζωηρές ριζοσπαστικές μειοψηφίες ανά τον κόσμο ώστε να οργανωθούν, να εμπνεύσουν και να εμπνευστούν, να ταράξουν τα νερά της μίζερης συναίνεσης των 90’s. Πολλή συζήτηση έχει γίνει για την ελάχιστη πολιτική ενότητα που υπήρξε εντός αυτού του κινηματικού ρεύματος. Του αντιφατικού περιεχομένου που επιχειρούσε να διαμορφώσει, των αντιφάσεων και των ορίων του, των αστοχιών του και άλλα πολλά.
Και όλη η παραπάνω συζήτηση είναι δικαιολογημένη και σωστή σε πολλά σημεία της. Μάλλον αξίζει όμως, αρκετά χρόνια μετά, να σημειώσουμε ξανά και κάποιες από τις παρακαταθήκες ή επιτυχίες εκείνης της μακρινής πλέον κινηματικής περιόδου.
Την στοχοποίηση κατ’ αρχήν από μεριάς του, των διαδικασιών εκείνων και των μορφωμάτων που συγκροτήθηκαν από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του σύγχρονου καπιταλισμού και σηματοδότησαν τη νέα φάση του. Η υπερδιόγκωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, η πιο έντονη από ποτέ διεθνοποίηση του κεφαλαίου, οι νέες τεχνολογίες και άλλα χαρακτηριστικά ήταν αυτά που γέννησαν νέες αντιφάσεις εντός του κεφαλαίου αλλά και νέες δυνατότητες ανώτερης εκμετάλλευσης του κόσμου του εργασίας από αυτό. Αυτά έφεραν και στο προσκήνιο με μεγαλύτερη σημασία από ποτέ οργανισμούς – μηχανισμούς όπως την Παγκόσμια Τράπεζα, το ΔΝΤ, την ΕΕ, τη NAFTA, τους G8, G20 κλπ.
Αυτή ήταν η ουσία της «αντιπαγκοσμιοποίησης»: ο αδιαμόρφωτος -ακόμη- νέος αντικαπιταλισμός, η αντίθεση στην επέλαση του νεοφιλελευθερισμού ως μοντέλο διαχείρισης και στους νέους υπερεθνικούς οργανισμούς,που σήμαναν μεγαλύτερη πολιτική ισχύ για τους ισχυρούς έναντι των αδυνάτων και ταυτόχρονα υπήρξαν όπλα ισχυρά στα χέρια τους για τον διαρκώς οξυνόμενο μεταξύ τους ανταγωνισμό. Σήμερα 15 χρόνια μετά από τη μέρα που ο Carlo άφηνε την τελευταία του πνοή, και ενώ διαβιούμε στην Ελλάδα – αποικία χρέους- της καπιταλιστικής κρίσης, μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα τον ρόλο τέτοιων οργανισμών όπως η ΕΕ, έστω κι αν ακόμη διατηρούνται εντός της αριστεράς αυταπάτες και επιφυλάξεις για μια επιθετική σύγκρουση μαζί τους (βλέπε προφανώς την τελευταία παταγώδη αποτυχία του «έντιμου συμβιβασμού» της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με ΕΕ – ευρωζώνη).
Παρακαταθήκη όμως εκείνης της περιόδου είναι και τα μετέωρα και ανολοκλήρωτα βήματα προς ένα νέο μαχητικό διεθνισμό των ριζοσπαστών και των εργατών. Την ίδια στιγμή που ο ανορθολογισμός, η ακροδεξιά και ο συντηρητισμός προσπαθούσε να αρθρώσει δήθεν αντισυστημικό λόγο απέναντι στην παγκοσμιοποίηση, ανασύροντας και ενισχύοντας στην ουσία εθνικιστικές, αλυτρωτικές αφηγήσεις, στη Γένοβα, στο Μαρμαρά, στη Φλωρεντία και όπου αλλού προετοιμάζονταν τα διεθνή ραντεβού της αμφισβήτησης, ριζοσπάστες, ακτιβιστές των πολιτικών δικαιωμάτων, αναρχικοί, κομμουνιστές, μαοϊκοί, τροτσκιστές, οικολόγοι, ευρωκομμουνιστές ακόμη και …σοσιαλδημοκράτες (που επιχειρούσαν να ξεπλύνουν τις αμαρτίες τους), διατράνωναν την πεποίθηση ότι οι εχθροί και οι φίλοι τους δεν μπορούσαν να μετρηθούν με σύνορα.
Τέλος παρακαταθήκη υπήρξε φυσικά και η επανοικειοποίηση της μαχητικής δράσης στο δρόμο. Αλλά και μιας νέας άνθησης των «μελωδιών της ανατροπής». Της μαχητικής καλλιτεχνικής δράσης και μιας νέας αριστερής πολιτικοποίησης. Της μαζικής αντι – βίας, της αμφισβήτησης δηλαδή του μονοπωλίου της βίας από τη μεριά του κράτους και των υπερεθνικών μηχανισμών διακυβέρνησης. Τότε εμφανίστηκε ο διαβόητος όρος «black block» μαζί με τις αντίστοιχες πρακτικές σχετικού φετιχισμού και αναποτελεσματικής χρήσης της βίας πολλές φορές. Τότε όμως εμφανίστηκαν και οι χιλιάδες διαδηλωτές -πέρα από τους «ειδικούς»- έτοιμοι να αμφισβητήσουν τις κόκκινες ζώνες και να σπάσουν τη συναίνεση που δέσποζε για χρόνια. Το κράτος, τα κράτη δεν έμειναν με σταυρωμένα τα χέρια και απάντησαν σκληρά. Και αυτό ήταν που πλήρωσε ο Carlo.
* Κάρλο Τζουλιάνι : Νέος για πάντα! Φράση που συνόδευσε πολλές φορές αφίσες,
γκράφιτυ και αφιερώματα της ιταλικής αριστεράς για τον δολοφονημένο 23χρονο
Η Γένοβα υπήρξε ο κολοφώνας της εποχής του «αντιπαγκοσμιοποιητικού κινήματος». Και ο Μαρμαράς στην Ελλάδα του 2003 η πιο αξιοπρεπής και μαχητική στιγμή της αρχής της φθίνουσας πορείας του. Το παγκόσμιο ριζοσπαστικό, αντικαπιταλιστικό, ανταγωνιστικό κίνημα θα έβρισκε άλλους τρόπους να συνεχίσει, άλλες μορφές και άλλους σταθμούς. Η περίοδος εκείνη ίσως σήμερα να μπορεί να χαρακτηριστεί ως η ανώριμη εφηβεία, η ζωηρή και αντιφατική νεότητα όλων όσων ζούμε σήμερα στους δρόμους του πλανήτη. Και ο Carlo Giuliani δικαιολογημένα θα μείνει για πάντα νέος, όπως αναφέρεται και στο παραπάνω σύνθημα. Για πάντα σημείο αναφοράς για τις νέες γενιές αριστερών που δημιουργήθηκαν εκείνα τα χρόνια της μετάβασης, για πάντα φίλος, συνοδοιπόρος και αδερφός. Η εικόνα και ο κρότος του πυροβολισμού, αυτό που ακολούθησε με το τζιπ της αστυνομίας να περνάει πάνω από το σώμα του, οι διμοιρίες των καραμπινιέρων που με εφόδους και χημικά περικύκλωσαν το άψυχο κορμί του, θα μείνουν για πάντα χαραγμένες στο μυαλό όλων όσων παρακολουθούσαν τα τεκταινόμενα εκείνων των ημερών.
Για την ιστορία ο αστυνομικός που πάτησε τη σκανδάλη τέθηκε υπό κράτηση, για να αθωωθεί στη δίκη που ακολούθησε, καθώς ο δικαστής απεφάνθη πως η σφαίρα χτύπησε τον Carlo μετά από εξοστρακισμό. Όσο για τον οδηγό που πάτησε το κορμί του, το δικαστήριο αποφάσισε ότι δεν μπορεί να ασκηθεί δίωξη εις βάρος του, γιατί ο Carlo Guiliani ήταν ήδη νεκρός όταν πέρασε με το αυτοκίνητο από πάνω του. Ωστόσο, οι γιατροί που εξέτασαν τη σορό του 23χρονου μετά το θάνατό του, διέγνωσαν ότι η καρδιά του Carlo Giuliani χτυπούσε ακόμα και αφού τον πάτησε το όχημα, κάτι που επιβεβαίωσε και ο ιατροδικαστής Marco Salvi. Ο ίδιος ιατροδικαστής κατέθεσε σε μια άλλη δίκη διαδηλωτών της Γένοβα ότι η σφαίρα που χτύπησε τον Giuliani κινήθηκε σε ευθεία γραμμή. Μετά από 8 χρόνια, στις 25 Αυγούστου 2009, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποφάσισε ότι ο Mario Placanica βρισκόταν σε αυτοάμυνα τη στιγμή που πυροβόλησε, συνεπώς δεν έκανε κατάχρηση εξουσίας χρησιμοποιώντας υπερβολική βία…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου